Novi svijet je (ne)moguć

Ljubodrag Duci Simonović je jedan od rijethih intelektualaca sa ovih prostora koji jasno i neuvijeno govori i piše o problemima savremenog čovjeka.

Njegova riječ kritike ukazuje na anomaliju društveno-političkih doktrina kojim se povode svjetski moćnici stvarajući tlo pogodno samo za sebe, istovremeno vodeći ljudski rod u propast. Simonović je imao bogatu sportsku karijeru. 11 godina je nosio dres Crvene zvezde. Odigrao je 109 utakmica za košarkašku reprezentaciju Jugoslavije. Osvojio je zlatnu medalju na Svjetskom prvenstvu u Ljubljani 1970. Igrao je 7 puta za najbolju selekciju Evrope. Bio je učesnik Olimpijskih igara u Minhenu 1972. U znak protesta zbog zataškavanja doping-afere sa Portorikom napušta Igre, nakon čega je izbačen iz reprezentacije. Magistar je pravnih nauka i doktor filozofije. Objavio je mnoge naslove koji se bave problemima modernog društva. Neki od njih su: «Pobuna robota», «Sport, kapitalizam, destrukcija, «Olimpizam i novi svetski poredak», «Novi svet je moguć», a 2010. objavio je knjigu s mesijanskom porukom «Ustaj radniče!». Djela su mu prevedena na mnoge svjetske jezike. Autor je dokumentarnog filma o olimpizmu Olimpijski plamen. Učesnik mnogih javnih tribina. Živi i radi u Beogradu. Sa Dr. Ljubodragom Simonovićem, za portal Mixer, razgovarali smo o globalizaciji, kapitalizmu, humanizmu, sportu, novom svjetskom poretku, te svim onim problemima koji muče savremeno društvo dovodeći u pitanje samu egzistenciju čovjeka.

Svijet je, kako kažete u knjizi Ustaj radniče, postao kapitalistički krematorij. Šta je najvažniji zadatak humanističke inteligencije?

Simonović: Njen najvažniji zadatak jeste da izgradi takvu samosvest savremenog čoveka koja omogućava čovečanstvu da opstane. Ona treba da ukaže na sve dramatičnije posledice razvoja kapitalizma kao destruktivnog poretka i na postojeće objektivne mogućnosti za stvarnje novoga sveta. Istovremeno, treba da izgradi političku strategiju koja će postati polazište za stvaranje takvih globalnih oblika političke borbe koja će sprečiti uništenje života na zemlji i stvoriti novi svet.

Zašto je kapitalizam, kako vi tvrdite, «ekocidan»?

Simonović: Kapitalizam se zasniva na ekocidnom terorizmu. Sve je manje života i sve je manje ljudskog. Tu nije reč samo o zagrejavanju planete već o sistematskom uništenju živog svega i čoveka kao biološkog i ljudskog bića. Kapitalizam je istrebi na desetine hiljada životinjskih vrsta. Zoološki vrtovi, ti koncentracioni logori za životinje, ukazuju ma odnos kapitalizma prema živom svetu.

Da li je Evropska Unija jedini put kojim treba da krenemo? Da li EU uništava baštinu staroga kontineta i kome je to u interesu?

Simonović: Evopska Unija ne zasniva se na slobodarskim kulturnim tradicijama evropskih naroda, već na imperijalističkim tradisijama evropskog kapitalizma. Na putu za Evropu balkanski narodi treba da izgube istorijsku kulturnu samosvest i slobodarsko dostojanstvo i postanu «prljava» radna snaga, a Balkan septička jama Evrope. Evropa i svet treba da postane bašta u kojoj zajedno treba da rastu cvetovi svih evropskih o svetskih kultura. Nije važno koji je cvet veći, već da svaki miriše svojim mirisom.

Zašto je sport, po vašem mišljenju, antihumanistički? Kako ga humanizovati?

Simonović: U izvornom obliku sport se ne oslanja na telesni aktivizam koji treba da pospeši razvoj radnih ili umetničkih sposobnosti, već na “viteške tradicije” koje imaju beliciozni karakter. Sportska takmičenja su rat u kome se borba ne vodi oružjem, nego telima “protivnika” i kao takva su obračun s pacifističkom svešću i priprema za oružani sukob. Otuda bespoštedno “rivalstvo”, koje podrazumeva sposobnost i spremnost na ubistvo “protivnika”, predstavlja glavnu osobenost sportskog “druženja”. Sportska terminologija ukazuje na suštinu: sportski susreti u kojima nema eliminisanja nazivaju se “prijateljskim”, što znači da su oni susreti u kojima je pobeda imperativ – neprijateljski. Po sebi sport jeste antihumanistički i kao takav on se ne može humanizovati.

Imate tezu o kultu rekorda.

Simonović: Kult rekorda je težnja za postizanjem rekorda uslovljava specifičnu, konkretnu istorijsku, prirodu sportskog takmičenja. Pobeda nad protivnicima bezvredna je ukoliko se ne postigne rekord. On postaje univerzalna i od čoveka otuđena mera za određivanje uspešnosti, što znači svojevrsna “viša sila” kojoj je čovek podređen. Rekord je tržišna vrednost sportskog rezultata, a logika koja dominira u sportu odgovara procesu reprodukcije kapitala: apsolutizovani princip rekorda odgovara apsolutizovanom principu profita. Sve veća dominacija apsolutizovanog principa učinka u sportu dovela je do postepenog uklanjanja borilačkog individualizma, kamena-temeljca ideologije liberalizma. Više se ne radi o borbi između ljudi za pobedu, već o takmičenju bez takmičara u kome se čovek bori sa “fantomskim” rekordima koji su otelotvoreni u mernim instrumentima koji simbolizuju dehumanizovani i denaturalizovani “hod” kapitalističkog vremena.

U svojim djelima tvrdite da je olimpizam mondijalistička ideologija, tj. religija. Recite nešto više o tome.

Simonović: Sport je kult kapitalizma. Kuberten, obnovitelj Olimpijskih igara, u svojim olimpijskim spisima piše o olimpizmu kao “kultu postojećeg sveta” koji se pojavljuje pod ideološkim velom “kulta humanosti”. Nije humanizam, već su socijalni darvinizam i pozitivizam teorijsko polazište za utemeljenje sporta kao kulta postojećeg sveta. Sport je reakcija buržoazije na ideje-vodilje Francuske građanske revolucije, na emancipatorsko nasleđe građanskog društva i na ideju budućnosti koja postaje orijentir političkog pokreta koja teži prevazilaženju kapitalizma. On je oblik u kome je buržoazija, koja je na vlast došla na valu građanskih revolucija, izvršila duhovnu kontrarevoluciju. Umesto “slobode, jednakosti, bratstva”, princip “progresa”, koji se svodi na “razvoj” i “usavršavanje” kapitalizma, postaje vrhovno političko načelo; umesto borbe za realizovanje osnovnih ljudskih i građanskih prava, nameće se sukob između nacija i rasa i kolonijalna ekspanzija; umesto poštovanja kulturnog nasleđa, sportom se nastoji uništiti duhovno nasleđe naroda i na taj način njihovo slobodarsko dostojanstvo… Sport postaje najvažnija “mondijalistička” ideologija, a stadion najvažnije kultno mesto savremenog sveta.

Za razliku od religioznih kultova koji se zasnivaju na transcendentalnim vrednostima, sport je pozitivistički kult koji se svodi na obogotvorenje postojećeg sveta. Simbolika koja dominira na stadionima izražava vladajući duh postojećeg sveta i predstavlja sredstvo za integraciju ljudi u vladajući poredak.

U svojim djelima govorite o tjelesnoj kulturi koju je potisnuo savremeni sport?

Simonović: Jedna od najpogubnijih karakteristika filozofije sporta je da ona u potpunosti obezvređuje pokrete telesne kulture koji su se razvili na najboljim humanističkim tradicijama antičke telesne kulture, hrišćanstva, renesanse, prosvetiteljstva, narodnih kultura, Francuske građanske revolucije, emancipatorskog nasleđa građanskog društva – i koji su suprotnost sportu. Teoretičari sporta pokrivaju polje telesne kulture izrazom “sport” da bi prikrili karakter sporta kao konkretne istorijske pojave i sprečili stvaranje osnova za uspostavljanje kritičke distance prema sportu sa aspekta istinske telesne kulture. U tome su bliski Kubertenu za koga je “sport telesna kultura u pravom smislu”, dok se između sporta i telesne kulture mogu uspostaviti samo teorijske razlike. “Telesna kultura” pruža mogućnost za principijelno drugačiji odnos prema čoveku nego što to pruža sport i “telesno vaspitanje”. Ona upućuje na to da je kultura izvorište odnosa prema telu i da je telesni pokret duhom oplemenjeni prirodni pokret. U sportu dominira pokret čoveka protiv čoveka, apsolutizovani princip učinka, princip “većeg napora”, industrijski mimezis i militaristički dril; u “telesnoj kulturi” dominira pokret čoveka ka čoveku, razvoj kulturnog bića, princip “optimalnog napora”. U tom kontekstu pravi se razlika između zamora i premora, telesni pokret kao način oplemenjivanja prirodnog bića čoveka. Radi se o razvoju Erosa, mašte, estetskog, vizionarskog, spontanosti, tolerancije, solidarnosti – što predstavlja suprotnost stvaranju robotizovanih zveri koje se bore za opstanak, kao što je to u sportu.

Da li je moguć novi svijet i kako ga ostvariti? Imamo li prava vjerovati u svjetliju budućnost?

Simonović: Kada se imaju u vidu naučna i tehnička dostignuća, emancipatorski potencijali građanskog društva i stvaralački potencijali ljudi, jasno je da postoje objektivne mogućnosti za stvaranje novog – humanog sveta. Ono što nedostaje i što, po mom ubeđenju, neminovno predstoji, je političko organizovanje i takva politička borba ljudi koja će dovesti do stvaranja novog sveta. Imajući u vidu da kapitalizam sve dramatičnije uništava život na zemlji, vera u budućnost nije više samo pravo, već je postala osnovna egzistencijalna obaveza čoveka.

Autor: Mixer portal